شتابدهنده چیست ؟

دنیای امروز، دنیای کارآفرینان است. دنیای افراد خوشفکر با دیدگاه های منحصر به فرد، انرژی و پشتکار زیاد و عزم جدی که می خواهند از طریق اجرایی کردن ایده های نوآورانه شان دنیا را به چیزی بهتر از آنچه هست تغییر دهند. این کارآفرینان به فضای فیزیکی، فکری و فرهنگی برای پرورش و حمایت از استارتاپ های نوآورانه شان از روزهای اولیه شکل گیری شان تا رسیدن به اهداف و برنامه هایشان در کوتاه مدت و همچنین کمک به تبدیل آن ها به شرکت های بزرگ و تعیین کننده در بازارهایشان در بلند مدت، نیاز دارند.

شتابدهنده (Accelerator) یک ساختار منسجم و مشخص در جهت حمایت و توسعه کارآفرینی نوآورانه و دانش بنیان است.

شتابدهنده چیست؟

شتابدهنده‌ سازمانی است که با فراهم‌کردن خدمات حمایتی و کمک‌های مالی به استارتاپ‌ها کمک می‌کند؛ خدماتی مثل آموزش منتورشیپ (Mentoring) و ارائه فضای کاری و ارائۀ منابع لازم برای زنجیره تأمین. این سازمان‌ها هم‌چنین فرصت‌های سرمایه‌گذاری در استارتاپ‌های مستعد را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کنند. شتابدهنده‌ معمولاً استارتاپ‌های شایسته (ایده قوی و کارکنان مستعد) را وارد برنامه خود می‌کنند و طی زمانی کم‌تر از 6 ماه آن‌ها را تحت حمایت می‌گیرند. این با توجه به نیازهای کسب‌وکار ممکن است در زمینه‌های مختلفی به آن‌ها ارائه شود.

هدف شتابدهنده ها را می­توان چنین شرح داد:

•  کمک به کوتاه کردن روندهای راه اندازی و توسعه یک کسب و کار نوپا
• کمک در جهت بالا بردن کیفیت محصولات و خدمات، و ثبات مالی کسب و کار نوپا
•  آموزش و پرورش استارتاپ های پذیرش شده به صورت موازی و گروهی به این دلیل که در زمان های مشخصی گروه های استارتاپی وارد و خارج می شوند.
• مشارکت در فرآیند فشرده ی توسعه کسب و کار نوپا برای یک مدت محدود (حداکثر ۶ ماه)
• دارا بودن یک سیلابس آموزشی کسب و کار محور
•  ارائه­ی مربی گری و یا منتورینگ و راهنمایی و مشاوره از کارآفرینان پیشکسوت و باتجربه به کارآفرینان

محورهای اصلی فعالیت و روش کار شتابدهنده ها:

محور اصلی فعالیت شتابدهنده‌‌ها بر پیداکردن بهترین فرصت‌های موجود برای سرمایه‌گذاری استوار است. شتابدهنده‌‌ها ابتدا متقاضیان را از فیلترهای مختلفی می‌گذرانند و موارد دارای صلاحیت لازم را جدا می‌کنند. سپس به بررسی نیازهای هر کدام از آن‌ها می‌پردازند؛ مثلاً ممکن است استارتاپ همه‌چیز داشته باشد، به‌جز توان مالی برای اجاره دفتر یا ممکن است استارتاپ دیگری ایده بسیار خوب و هم‌بنیاد‌گذاران مستعد داشته باشد، اما هم‌بنیادگذارانش کم‌تجربه باشند. هر استارتاپْ درست مطابق با نیازش، خدمات حمایتی دریافت خواهد کرد.

معیارهای موفقیت شتابدهنده ها:

دمپ وولف و همکارانش ، برای اندازه گیری میزان موفقیت یک شتاب دهنده در یک بازه زمانی کوتاه (شش ماهه) شاخص هایی چون: تعداد درخواست های رسیده به شتاب دهنده، تعداد مشارکت کنندگان در برنامه شتابدهی، تعداد سرمایه گذاران حاضر در روز ارائه، درصد شرکت های نوپا تأمین مالی شده، درصد شرکت های خریداری شده پس از فرایند شتابدهی و درصد شرکت های نوپا شکست خورده را ارائه می دهند. علاوه براین آن ها عوامل دیگری چون: شیوه مربی گری و مهارت های آموزش داده شده در برنامه شتابدهی، طول مدت دوره شتابدهی، میزان ارتباط تاریخی و گذشته شتاب دهنده با سرمایه گذاران، میزان تیم بودن شرکت های نوپا حاضر برنامه شتابدهی به جای پذیرش کارآفرینان منفرد و تمرکز شتاب دهنده بر یک فناوری خاص را در موفقیت شتاب دهنده مؤثر قلمداد کرده اند .

اغلب تعداد و ترکیب تیم کارآفرینی به عنوان یکی از معیار مهم برای ارزیابی موفقیت شتاب دهنده های کسب وکار در نظر گرفته می شود. این ارزیابی بر اساس مهارت (توسعه کسب وکار) و سابقه (پروژه های قابل توجه در صنعت) صورت می گیرد. فرصت های بازار را می توان به عنوان دومین معیار مهم در نظر گرفت. اندازه بازار عامل مهمی است زیرا سبب می شود شتاب دهنده کسب وکار بر این باور باشد که می تواند سهم قابل توجهی از بازار را کسب کند یا در یک بخش کوچک به فعالیت بپردازد. سومین معیار ایده یا محصولی است که توسط شرکت نوپا ساخته می شود. برخی شتاب دهنده های کسب وکار بر روی ایده ها یا محصولاتی که به یک صنعت و بازار خاص مربوط است تمرکز می کنند. معیارها و فرایندهای انتخاب شرکت های نوپا، خدمات حمایتی ارائه شده در فرایند شتابدهی، نحوه مربی گری و فرصت های حاصل از شبکه سازی با افراد داخلی و خارجی نیز در موفقیت شتاب دهنده ها نقشی انکارناپذیر را بازی می کنند.

تابش و همکاران، در یک دسته بندی دیگر معیارهای زیر را برای اینکه بتوان گفت شتاب دهنده ها موفق عمل می کند یا خیر ارائه داده اند :

• جریان سرمایه گذاری و خروجی ( بازده سرمایه گذار مطلوب یا نامطلوب؟ )
• میزان بقای شرکت های نوپا بعد از روز نمایش ( موفقیت یا شکست؟ )
• قدرت و رابطه مربیان ( آیا مربیان، افرادی مشهور و باتجربه هستند؟ )
• روابط شتاب دهنده ها با شرکت های نوپا بعدازاینکه برنامه شتابدهی به پایان می رسد ( آیا پیگیری وجود دارد؟ شبکه سازی با تیم های خارج شده چگونه است؟ )
• تعداد خروجی های موفق شتاب دهنده ها
• مشروعیت داشتن ( مشروعیت نقش کلیدی در بقاء و رشد شتاب دهنده کسب وکار ایفا می کند. )
• زمان ( انعطاف پذیری نسبت به زمان استقرار )

وظایف و خدمات اصلی شتابدهنده ها:

به‌طور کلی شتابدهنده‌ وظیفه دارد کسب‌وکارهای نوپای منتخب خود را در زمانی بین ۳ تا 12 ماه (بسته به نوع کسب‌وکار و قوانین داخلی شتابدهنده‌) با انواع سرویس‌ها حمایت کند. این حمایت در بیش‌ترِ موارد به‌صورت تأمین منابع مالی است و گاهی به‌شکل‌های دیگری مثل فضای کار اشتراکی یا اختصاصی، دوره‌های آموزشی، مشاورۀ کسب‌وکار، خدمات رفاهی در محل کار و… به استارتاپ‌ها ارائه می‌شود. درواقع زمانی که استارتاپ از نظر شتابدهنده‌ تأییدِ‌صلاحیت می‌شود، قراردادی حقوقی بین دوطرف شکل می‌گیرد که در آن شتابدهنده‌ متعهد می‌شود درقبال ارائۀ امکانات لازم، نتایجی را که کارشناسان تعیین‌ کرده‌اند از استارتاپ انتظار داشته باشد.

نحوه عضویت استارتاپ در در شتابدهنده­ها چگونه است؟

معمولاً عضویت استارتاپ‌ها در شتابدهنده‌ با ثبت‌نام استارتاپ در فراخوان شتابدهنده‌ آغاز می‌شود. شتابدهنده‌‌ها پس از جمع‌آوری اطلاعات متقاضیان، شروع به بررسی و غربال آن‌ها می‌کنند تا درنهایت مستعدترین موارد مشخص شوند. گاهی هم کارشناسان شتابدهنده استارتاپ را کشف کرده و به مدیران خود معرفی می‌کنند. درنهایت دوطرف وارد روال قانونی شده و قراردادی را برای ۳ تا 12 ماه آینده امضا می‌کنند. قراردادی که در آن شتابدهنده‌ موظف به فراهم‌کردن مجموعه‌ای از امکانات شده و استارتاپ هم متعهد می‌شود درقبال دریافت این امکانات، حداقل‌های مورد انتظار را در پایان دوره برآورده کند. این حداقل‌ها را کارشناسان خبره کسب‌وکار و مدیریت تعیین می‌کنند.

مزایای حضور در شتابدهنده:

کسب‌وکارهای بسیاری با بهره‌گیری از کمک‌برنامه‌های شتابدهنده، در سال‌های اخیر توانسته‌‌اند از استارتاپی ساده به کسب‌وکاری بزرگ تبدیل شوند. مزایای حضور در برنامۀ شتابدهنده‌ برای استارتاپ‌ها عبارت‌اند از:

• حمایت همه‌جانبه: شروع از صفر در رقابت سنگین اکوسیستمِ امروزیِ استارتاپ‌ها با چالش‌های پرشماری همراه است. این چالش‌ها برای هر استارتاپ به‌شکل متفاوتی ظاهر می‌شوند. برخی از آن‌ها مشکل منابع انسانی دارند و برخی دیگر از نداشتن مکان رنج می‌برند. شتابدهنده‌‌ها توانایی پوشش تمام این ضعف‌ها را دارند و حتی نیازهایی مثل مشاورۀ کسب‌وکار را هم رفع می‌کنند و این، کار را برای کارآفرینان جوان و مستعد ساده‌‌تر خواهد کرد.
• پکیج کامل فعالیت‌ها: شاید برای کارآفرین جوان کار ساده‌ای نباشد که از همان ابتدا بهترین برنامه را برای کسب‌وکار خود پیش‌بینی کند. این‌که کارکنان به یادگیری چه مواردی نیاز دارند و تمرکز روی چه مسائلی در اولویت است، با تجربۀ کم مدیرهای جوان چندان سازگار نیست، اما زمانی که شتابدهنده‌ وارد عمل می‌شود، برای تمام بخش‌های استارتاپ، برنامه‌ای دقیق و حساب‌شده می‌ریزد؛ برنامه‌ای که در آن پکیج کاملی از فعالیت‌های مفید و هدفمند به اعضای تیم ارائه می‌شود و از سردرگمی آن‌ها جلوگیری می‌کند.
• برقراری ارتباط بین استارتاپ و سرمایه‌گذار: شتابدهنده‌‌ها در روزهای مشخصی، از سرمایه‌گذار‌ها دعوت می‌کنند تا ارائۀ طرح کسب‌وکار یا مدل کسب‌وکار استارتاپ‌ها را ببینند. گاهی هم ایده‌های درخشان را به قدرتمندترین سرمایه‌گذاران خود معرفی می‌کنند. قانع‌کردن سرمایه‌گذار برای ایده‌پرداز به‌هیچ‌وجه کار ساده‌ای نیست؛ اما شتابدهنده‌ این کار را ساده می‌کند.

شتابدهنده­ها چه انتظاری از استارتاپ­ها دارند؟ 

یک برنامه شتاب دهی برای کمک به استارتاپ هایی طراحی می شود که محصولات یا خدماتی را دارند می سازند که یک نیاز واقعی را از مردم رفع نماید. شاید این سوال پیش آید یک شتابدهنده در مقابل امکانات و تسهیلاتی که در اختیار یک استارتاپ در طول دوره شتابدهی قرار می دهد، چه انتطاراتی دارد؟

بدون شک، همکاری و تعامل درست میان این دو مجموعه موجب ایجاد ارزش پایدار خواهد شد. بطور کلی می­توان به ۶ مورد کلیدی و مهم اشاره کرد که موجب برآورده شدن انتظارات دو طرف و ایجاد خروجی موفق خواهد بود:

• ذهنیت شراکت
• روحیه‌ی همکاری
• مهارت ارتباط موثر
• آموزش‌پذیری
• روحیه ملاحظه‌گر
• انتخاب دقیق

تهیه شده توسط واحد فناوری اطلاعات هاب شیراز