Mentor

منتور کیست و منتورینگ چیست؟!

ریشه واژه منتو‌ر از ایلیاد و ادیسه هومر گرفته شده است. اودیسیوس پیش از عزیمت برای جنگ تروا، پسرش و تمام دارایی‌های خود را به فردی به نام منتور سپرد. منتور در طول زندگی پسراودیسیوس، مشاور و راهنمای او بود و نقش مهمی در رشد وی داشت.

وقتی پای شغل و حرفه شما در میان است، یادگیری و راهنمایی گرفتن از یک منتور که به طور کامل صنعت شما را می‌شناسد و می‌فهمد، دانشی در اختیارتان می‌گذارد که حکم طلا را دارد. بسیاری از ما در محل کارمان با یک منتور سروکار داشته‌ایم. در محیط‌های کاری مدرن امروزی، منتور به شخصی گفته می‌شود که نسبت به دیگران تجربه و تخصص بیشتری دارد. دانش و آگاهی خود را نسبت به مسائل کاری با دیگران و به خصوص همکاران جوانترش به اشتراک گذاشته و آنها را در مسیر شغلیشان درون شرکت راهنمایی می‌کند. اما در سال‌های اخیر این مفهوم از محیط یک شرکت خارج شده و به بازار کار و دنیای کسب‌وکارها و به خصوص استارتاپ‌ها راه پیدا کرده است.

امروزه منتور به شخصی می‌گویند که دارای دانش، تخصص و تجربه در یک زمینه خاص است و می‌تواند به شخص دیگری که تجربه‌کمتری در همان زمینه دارد کمک کند.

منتورینگ نیز یک رابطه حرفه‌ای است که طی آن، یک شخص باتجربه و آگاه (منتور) به فرد دیگری (منتی) کمک می‌کند تا مهارت‌ها و دانش خود را در زمینه‌ حرفه‌ای مشخصی افزایش و ارتقا دهد.

وظایف یک منتور چیست؟

نقش منتور ارائه چشم­انداز در مورد مسیری است که استارتاپ در آن قرار دارد و نقطه­ای که قرار است به آن برسد. همچنین منتور باید در مورد ورودی­های به این سیستم نیز به شما مشاوره دهد. منتور نباید فقط ایده و عملکرد شما را تایید کند. او باید با قدرت و صراحت نسبت به آنچه که فکر می­کتد اشتباه است نه بگوید و به منتی کمک کند تا تصمیمات لازم را بگیرد. البته او نباید نظرات خود را تحمیل کند بلکه باید داده­هایی را به منتی بدهد تا او بتواند خود آگاهانه تصمیم بگیرد.

چرا به یک منتور استارتاپی نیاز دارید؟

اگر شما یک بنیان‌گذار استارت‌آپی هستید، باید بدانید که چیزهای زیادی برای آموختن هر روزه وجود دارد. فهرستی طولانی از موضوعاتی که شاید حتی به آن‌ها فکر هم نکرده‌اید و طبیعتاً آشنایی خاصی هم با آن‌ها ندارید. منتورها به شما کمک می‌کنند تا مدل کسب‌وکار مناسب را یافته و تیم مناسبی تشکیل دهید. از یک چیز کوچک شروع کرده و پس از تمرکز بر فاکتورهای کلیدی که به توجه کامل شما نیازمندند، موفقیت نهایی را رقم بزنید. برای درک بهتر، این موارد را در نظر بگیرید:

• شما به دنبال تناسب بازار و محصول هستید: اگر می‌خواهید محصول یا خدمت پیشنهادی خود را آزمایش کنید، یک منتور می‌تواند یک شریک احتمالی برای تسریع این روند و تعامل بهتر با بازار تقاضا معرفی کند. در این حالت، یک منتور با سابقه شرکتی، ممکن است بسیار مناسب بوده و یک مسیر میانبر در اختیار شما می‌گذارد که ماه‌ها از زمان شما را صرفه‌جویی نموده و کار سخت متقاعد کردن مردم برای گوش دادن به ایده شما را حل می‌کند.
• شما به ارتباطات بیشتری نیاز دارید: کلید اصلی موفقیت در فضای کسب‌وکار امروزی، ارتباطات همه‌جانبه است. روند جهانی‌سازی و دیجیتالی شدن اقتصاد، باعث شده تا صنعت و بازار محلی نتوانند تضمین‌کننده موفقیت شما باشند. برقراری ارتباط و شناسایی بهترین کانال‌های ارتباطی، امری ظریف و چالش‌برانگیز است که در صورت انتخاب‌های هوشمندانه، می‌تواند به یک رشد نمایی در کسب‌وکار منجر شود. از این منظر، اگر یک مشاور تجاری با ارتباطات خوب پیدا کردید، او را از دست ندهید. اجازه دهید یک گام به پیش برویم، اگر چنین مشاوری یافتید، در پیش قدم شدن برای همکاری با وی، لحظه‌ای درنگ نکنید!

• شما به دنبال افزایش مقیاس‌ کسب‌وکار هستید: هنگام تلاش برای توسعه مقیاس کسب‌وکار در بازار محلی یا بین‌المللی، عناصر زیادی وجود دارد که باید آن‌ها را در نظر گرفت. در صنعتی که فعالیت دارید، یک منتور باتجربه پیدا کرده و از او مشورت بگیرید. وی قبلاً این کار را انجام داده و درک عملی او از این فرآیند، با هیچ نظریه یا تئوری علمی قابل مقایسه نیست. دقت کنید که شاید منتورهای جوان (و با تجربه کمتر)، برای نوآوری، فروش یا بازاریابی بسیار خوب باشند، اما وقتی نوبت به توسعه مقیاس کسب‌وکار می‌رسد، افراد ارشد شبکه شما، می‌توانند درس‌های ارزشمندی برایتان داشته باشند.

•     شما به دنبال جمع‌آوری کمک‌های مالی هستید: هیچ چیزی سخت‌تر از اقناع سرمایه‌گذاران نسبت به یک ایده جدید (که اغلب روی کاغذ یا نهایتاً به شکل یک نمونه اولیه است)، نخواهد بود. بحث تأمین مالی استارت‌آپ‌ها، بسیار مهم بوده و در بسیاری موارد، افراد به رغم داشتن یک ایده خوب و عملکرد فنی مطلوب، تنها به دلیل ناتوانی در جذب سرمایه، شکست می‌خورند. یک منتور استارت‌آپی که با استفاده از شبکه ارتباطی گسترده، بتواند شما را با یک سرمایه‌گذار احتمالی آشنا کند، کمک بزرگی خواهد بود. حتی ممکن است که منتور استارت‌آپ، خود نسبت به سرمایه‌گذاری در ایده شما تمایل داشته باشد. این یک وضعیت ایده‌آل خواهد بود.

راهکارهایی برای استفاده مطلوب از منتور استارت­آپی:

شاید هنوز هم متقاعد نشده‌اید که یک منتور می‌تواند مسیر کارآفرینی شما را ساده‌تر نماید. برای درک بهتر، لازم است مزایای منتورینگ در کسب‌وکارهای نوپا را بیان نماییم. «Endeavor Insight»، در مصاحبه با تقریباً 700 بنیان‌گذار استارت‌آپی و تجزیه‌وتحلیل داده‌های «CrunchBase»، «AngelList» و «Linkedin»، دریافت که 33 درصد از بنیان‌گذاران استارت‌آپی که بهترین عملکردها را از خود به جای گذاشته‌اند، توسط کارآفرینان موفق دیگر و متخصصین آشنا به مبانی تجاری‌سازی در استارت‌آپ‌ها، راهنمایی شده‌اند. بر اساس این حقیقت انکارناپذیر، یک رابطه قوی بین موفقیت استارت‌آپ و منتورینگ وجود داشته و منطقاً باید منتورهای مناسب برای استارت‌آپ خود استفاده کنید!

اما چگونه می‌توان بهترین بهره را از یک منتور استارت‌آپی برد؟ در ادامه، هفت راهکار برای استفاده حداکثری کارآفرینان از منتورها بیان شده است:

• به منتور خود اعتماد کنید: منتورینگ استارت‌آپی، یک تعامل بلندمدت است که در آن، همیشه شخصی را در اختیار خواهید داشت که از شما پشتیبانی نموده و می‌توانید ایده‌های خود را با او به بحث بگذارید. چنین رویکردی، بدون اعتماد کامل امکان‌پذیر نیست. رابطه منتور و استارت‌آپ، یک تفکر طولانی‌مدت مشترک است که مهم‌ترین رکن برای ادامه و ماندگاری آن، اعتماد خواهد بود. البته این نکته کلیدی را هم باید در نظر گرفت که نقش منتور در این تعامل بلندمدت مبتنی بر اعتماد، همیشه یکسان نیست. مراحل بلوغ متفاوتی وجود دارد که استارت‌آپ آن‌ها را طی می‌کند و در هر مرحله، منتور به شکل متفاوتی کمک خواهد کرد.
• پذیرای حقیقت باشید: مطمئناً، یک منتور استارت‌آپی شما را تشویق می‌کند و کلمات و راهنمایی‌هایش الهام‌بخش خواهد بود، اما وی لزوماً با همه کارهایی که انجام می‌دهید موافق نیست. همراهی بی چون و چرا با نظرات شما، به رشد کسب‌وکار کمکی نمی‌کند. بنابراین، به نفعتان است که منتور با شما صادق بوده و حقیقت را حتی اگر تلخ و گزنده باشد، به گوشتان برساند. در مواجهه با این نظرات مخالف، دلسرد یا آزرده شنوید. یک منتور خوب، راهی پیدا می‌کند تا بتوانید ایرادات خود را ببینید و آن‌ها را برطرف کنید. به عبارت بهتر، یک منتور خوب می‌تواند آنچه دیگران نمی‌بینند را ببیند. وی به‌عنوان یک فرد بیرونی اما بسیار نزدیک، کمبودها و ناکارآمدی‌های شما را بیان نموده و شما هم باید با گوش جان پذیرای آن‌ها باشید.
• از راهنمایی‌های منتور الهام بگیرید: لزوماً یک منتور نباید مستقیماً به اعضای استارت‌آپ بگوید که راه صحیح برای پیشرفت چیست. در عوض، یک منتور مجرب و کارآزموده، ترجیح می‌دهد تا استارت‌آپ‌ها را راهنمایی کند و آن‌ها با الهام از این راهنمایی‌ها، خودشان مسیر درست را برگزینند. منتورینگ این نیست که دائماً به افراد بگویید چه کاری انجام دهند. یک منتور خوب، الهام‌بخش استارت‌آپ‌ها است، به گونه‌ای که آن‌ها در لابه‌لای صحبت‌ها و همکاری فشرده، به مسائل پی می‌برند. در پاسخ به چرایی این موضوع، این را در نظر بگیرید که اگر اعضای استارت‌آپ خودشان به این ایده برسند و آنچه را که به‌طور زیرکانه به آن‌ها آموخته شده به اجرا در آورند، عملاً تغییر اتفاق افتاده یا افراد تیم کاری می‌فهمند که باید تغییر کنند. این را با یک جلسه خشک و رسمی مقایسه کنید که منتور نکاتی را گوشزد کرده و راهکارهای اجرایی را مستقیماً بیان کند. افراد آن‌ها را می‌شنوند و پس از پایان جلسه، به دنبال کار خود می‌روند تا زمانی که دوباره همان مشکل ایجاد شود.
• از به چالش کشیده شدن نترسید: یکی دیگر از مزایای حضور یک منتور استارت‌آپی، در اختیار داشتن فردی است که ایده‌ها و رویکردهای شما را به چالش می‌کشد. این بسیار مهم است، زیرا به شما کمک می‌کند تا از محدود شدن بیش از اندازه جلوگیری کرده و چشم‌انداز جدیدی پیش روی خودتان ببینید. منتور خوب کسی است که بتواند افکار شما را به چالش بکشد و با شما صادق باشد. شما به شخصی احتیاج دارید که همچون آینه‌ای در مقابل شما ایستاده و جنبه‌های مختلف ایده، مسیر پیش رو و گزینه‌های در دسترس را آشکار کند. بسیاری از استارت‌آپ‌ها، با مشکل جزئی‌نگری بیش از حد مواجهند، بدین معنی که با تمرکز بر جزئی‌ترین مسائل فنی، کل مسئله را فراموش کرده و عملاً خود را محدود می‌کنند. ایده خود را از دید وسیع‌تری بررسی کنید تا ببینید در کجای آن قرار دارید. اصلاً آیا این ایده هنوز هم خوب است؟ منتور استارت‌آپ، فردی است که می‌تواند در انجام این کار به شما کمک کند.
• به مهارت‌های چندگانه بیندیشید: موفقیت یک شرکت نوپا، به مهارت‌های متنوعی نیاز داشته و یک منتور استارت‌آپی، به توسعه این مهارت‌ها کمک می‌کند. شما باید بدانید که چگونه یک مدل تجاری کارآمد ایجاد کنید، چگونه مشکلات را حل کنید، یک تیم را مدیریت کنید، جذب سرمایه کنید و با مشتریان ارتباط برقرار کنید. تا زمانی که بیشتر اعضای تیم کاری شما نتوانند در این حوزه‌ها ماهر شوند، نمی‌دانید که چگونه همه این موارد را با هم به پیش ببرید. درست است که نقش منتور تنها راهنمایی و الهام‌بخشی است، اما همه چیز به همین سادگی‌ها هم نیست. آن‌ها پیش از هر چیز، در زمینه‌های خاصی حرفه‌ای هستند و سال‌ها تجربه در آن حوزه آموخته‌اند. شاید به‌عنوان یک کارآفرین استارت‌آپی، سؤال کنید: اگر بتوانم مقالاتی را بخوانم و فیلم‌هایی را به صورت آنلاین درباره نحوه انجام برخی کارها تماشا کنم، باز هم به یک منتور نیاز دارم؟ مسئله این نیست که تنها برخی مهارت‌های نظری را از طریق فیلم، کتاب و مقاله بیاموزید، مسئله مهم‌تر، رویکرد ویژه‌ای است که به شما امکان می‌دهد تا از تجربه و حتی اشتباهات  قبلی منتور خود بیاموزید. این دانش عملی، از هر کتاب و مقاله‌ای مفیدتر است.
• به بزرگ کردن شبکه خود فکر کنید: تنها دانش و تجربه نیست که منتورها می‌توانند به اشتراک بگذارند. آن‌ها طی سال‌ها فعالیت، شبکه‌های قدرتمندی پیرامون خود ایجاد کرده‌اند و بسیاری از کارآفرینان و متخصصان را در زمینه‌های مختلف می‌شناسند. این شبکه ارتباطی منسجم، می‌تواند فرصت‌های شبکه‌سازی ارزشمندی برای شما فراهم کند، خواه یک استعداد شغلی جدید باشد که تیم کاری شما را متحول می‌کند و خواه یک سرمایه‌گذار که مشکلات مالی برای توسعه ایده را رفع می‌کند. از یک نگاه دیگر، منتور خوب می‌تواند به شما آموزش دهد که چگونه شبکه خود را توسعه دهید و کجا را جستجو کنید. با این حال، به یاد داشته باشید که مسئولیت گفتگو با افراد، همیشه بر عهده شما خواهد بود.
• در وقت و هزینه خود صرفه‌جویی کنید: اگر می‌توانید به صورت آنلاین یاد بگیرید، از طریق شبکه ارتباطی فعلی خود و یا ابزارهایی همچون شبکه‌های اجتماعی ارتباط برقرار کنید و از خانواده، دوستان و اعضای تیم کاری نظرخواهی کنید، پس چرا به منتور نیاز دارید؟ در پاسخ باید گفت که هر چیزی ممکن است. شاید بتوانید به تنهایی موفق شوید، اما به این فکر کنید که با آزمون و خطا، چقدر وقت و هزینه صرف یادگیری از اشتباهات خود خواهید کرد؟ از این منظر، داشتن منتور همیشه خوب است. مطمئناً بدون مشاور هم همه چیز امکان‌پذیر خواهد بود، اما اگر منتور خوبی در کنار خود داشته باشید، می‌توانید در وقت، تلاش و هزینه‌ها صرفه‌جویی کنید.

تهیه شده توسط واحد فناوری اطلاعات هاب شیراز